મોનુ નામનો એક છોકરો સૌરાષ્ટ્રના એક નાનકડા ગામમાં રહે છે. એની પાસે જુલ્લુ નામનું એક કૂતરું છે. મોનુ જુલ્લુ સાથે એ એક માણસ હોય એવી રીતે જ વાતચીત કરતો હોય છે.
મોનુ દરરોજ અનેક પક્ષીઓને દાણા ખવરાવતો હોય છે. ઘર પાસે આવતા પશુઓને પણ ખાવાનું આપતો હોય છે. પશુ-પક્ષીઓને પાણી પીવરાવતો હોય છે. એમને ગરમી, ઠંડી અને વરસાદમાં આશરો આપતો હોય છે. આથી આ સૌ પશુ-પક્ષીઓ મોનુના ખુબ જ સારા મિત્રો બની ગયા છે.
એક દિવસ મોનુના ગામમાં કેટલાક ચોર આવ્યા. મોનુ એમને જોઈ ગયો એટલે આ ચોર મોનુને પકડીને લઇ ગયા. મોનુનું અપહરણ થઇ ગયું! મોનુનો ખાસ મિત્ર જુલ્લુ તો એકદમ સૂનમૂન થઇ ગયો. જુલ્લુએ મોનુના પશુ-પક્ષી મિત્રોની મદદ લઈને મોનુને શોધવા અને છોડાવવા નક્કી કર્યું.
કૂતરું ગંધ પારખવાની શક્તિ ધરાવે છે. એ ગંધ પરથી માણસનું પગેરું શોધી શકે. આથી જ પોલીસદળમાં પણ કૂતરાની સહાય લેવાતી હોય છે. જુલ્લુ મોનુનું પગેરું શોધતું શોધતું ફરવા લાગ્યું.
આ બાજુ ચોર લોકોએ મોનુને એક અવાવરુ ઘરમાં પૂર્યો હતો. મોનુના પક્ષી મિત્રો તો ત્યાં પહોંચી જ ગયા. પરંતુ આ અબોલ પક્ષીઓ મોનુના ઘરનાને કેવી રીતે જાણ કરે? મોનુએ એક યુક્તિ વિચારી. એણે એના કબૂતર દોસ્ત મારફતે એક સંદેશો લખી મોકલ્યો. કબૂતર સંદેશ વ્યવહાર માટે ખુબ જ ઉપયોગી થતા હોય છે. સેંકડો વર્ષોથી કબૂતરનો ઉપયોગ સંદેશની આપ-લે માટે થાય છે. આથી મોનુએ એના કબૂતર દોસ્તની આ માટે સહાય લીધી.
એક નાનું હમીન્ગ્સ બર્ડ મોનુનું ખાસ દોસ્ત છે. હમીન્ગ્સ બર્ડ એ માણસના અંગુઠા જેવડા નાના કદનું હોય છે. એ ભૂરા રંગનું હોય છે. આ નાના પક્ષીને આપણે દેવચકલી કહીને બોલાવતા હોઈએ છીએ. આ હમીન્ગ્સ બર્ડ ઊંધું પણ ઊડી શકે છે. મોનુને જે ઘરમાં પૂર્યો હતો ત્યાં આ હમીન્ગ્સ બર્ડ પહોંચી ગયા અને ઊંધા ઊડવા લાગ્યા. ચોર લોકોને તો આ કૌતુક જોઈ ભારે અચરજ થયું. બધા ભેગા થઈને આ જાદુ જોતા હતા.
મોનુએ કબૂતર દોસ્ત મારફતે સંદેશ મોકલાવ્યો: “મને રાખ્યો છે એ ઘર પાસે દેવ ચકલીઓ ઊંધી ઊડે છે અને ચોર લોકો એ જાદુ જુવે છે”. મોનુના ઘરનાં જુલ્લુને લઈને સંદેશ લાવનાર કબૂતરની પાછળ પાછળ ગયા. એમણે જોયું કે એક અવાવરુ ઘર પાસે દેવચકલી (હમીન્ગ્સ બર્ડ) ઊંધી ઊડે છે અને ઘરમાંથી થોડા લોકો આ જાદુ જુવે છે. એમણે તરત જ ઘર પર છાપો માર્યો અને ચોર લોકોને પકડી લીધા. મોનુ ઘરનાંને હેમખેમ મળી ગયો!
આમ પશુ-પક્ષીઓ સાથેની દોસ્તીએ મોનુને બચાવી લીધો. તો, આપણે સૌ પણ પશુ-પક્ષીઓ સાથે દોસ્તી કરીએ. એમને ખવરાવીએ, પીવરાવીએ અને આશરો આપીએ.
